Eitem Agenda

·          

Y Cynllun Corfforaethol;

·          

Covid 19 – cyd-destun y flwyddyn bresennol a chymorth Llywodraeth Cymru (LlC);

·          

trosolwg o’r setliad dros dro;

·          

y gyllideb refeniw ddrafft, gan gynnwys arbedion, goblygiadau cyflogeion cynilion a thwf polisi, ffioedd a chostau;

·          

Defnyddio'r mecanwaith cadernid ariannol yn 2021/22;

·          

Cronfeydd Wrth Gefn;

·          

y Cynllun Ariannol Tymor Canolig (MTFP) 2023/24 – 2026/27 a'r Cyfrif Refeniw Tai (CRT);

·          

Datblygu Rhaglen Gyfalaf ar gyfer 2022/23 – 2026/27;

·          

Strategaeth Gyfalaf Cyngor Caerdydd 2022/23; a

·          

Rhaglen Buddsoddi Cyfalaf 2022/23 - 2026/27 ac Arian

·          

Gofynnodd yr Aelodau am wybodaeth ynghylch a oedd colli arian yr UE yn ôl o ganlyniad i Brexit eisoes yn cael effaith neu a fyddai'n cael effaith yn y blynyddoedd i ddod yn unig.  Cafodd yr aelodau wybod ei bod hi'n anodd gwahaniaethu rhwng effeithiau Brexit a Covid.  Bu problemau gyda phrinder llafur a symud nwyddau ar draws ffiniau cenedlaethol sydd wedi effeithio rhaglenni'r Cyngor.  Dywedodd swyddogion fod arian wedi'i neilltuo i dalu am bwysau pris tymor byr a hir. 

·          

Gofynnodd yr Aelodau am eglurhad ynghylch a oedd y codiad o £9.3 miliwn i'r gyllideb ysgolion ddirprwyedig yn cynrychioli cynnydd tymor real neu a oedd y twf yn nifer y disgyblion a chostau gweithwyr yn cyfrif amdano.  Rhoddwyd gwybod i'r aelodau ei fod yn adlewyrchu'r cynnydd yn nifer y disgyblion. 

·          

Holodd yr Aelodau a oedd diwedd y Gronfa Galedi yn golygu y byddai'n rhaid talu costau parhaus gan gyllidebau ysgolion.  Rhoddwyd gwybod i'r Aelodau fod y gyllideb yn cyfrif am safonau newydd ym mhob gwasanaeth, ond lle roedd pwysau sylweddol o ran Cyfarpar Diogelu Personol neu drefn lanhau er enghraifft byddai'r rhain yn cael eu cynnwys yn rhannol drwy arian wrth gefn.

·          

Gofynnodd yr Aelodau am eglurhad ar oblygiadau'r polisi cenedlaethol ar brydau ysgol am ddim a phryd y byddent yn dod i'r amlwg, ac ymhellach beth fyddai'r goblygiadau ar y Grant Datblygu Disgyblion.  Rhoddwyd gwybod i'r Aelodau nad oedd y manylion llawn yn amlwg eto ond ei bod yn ymddangos mai dyhead Llywodraeth Cymru (LlC) oedd na fyddai unrhyw Awdurdodau Lleol yn waeth eu byd o ganlyniad i'r polisi.  Byddai'r newid i brydau ysgol am ddim yn cael ei gyflwyno'n raddol.  Mae'r Cyngor yn parhau i ymgysylltu â Llywodraeth Cymru am ragor o fanylion.

·          

Gofynnodd yr aelodau pryd roedd LlC yn debygol o roi rhybudd cynharach ar grantiau yn dod i mewn i ysgolion, ac a fyddai llacio ar ysgolion yn cofnodi gwargedion cyllidebol.  Rhoddwyd gwybod i'r Aelodau bod gwargedion cyllideb ysgolion, mewn rhai achosion, yn gysylltiedig â derbyn grantiau'n hwyr, ac y gallai hynny ddigwydd eto.  Mae'r Cyngor yn bragmatig ynghylch gwargedion cyllideb o ganlyniad i dderbyn arian ychwanegol, ond mewn achosion prin, lle nad oes gan ysgol gynllun ar gyfer defnyddio'r gwarged, ni allai'r Cyngor ddiystyru ymyrraeth bosibl.

·          

Trafododd yr Aelodau ymgysylltiad pobl ifanc yn yr ymgynghoriad ar y gyllideb a sut y byddai effaith yr arian sy'n cael ei wario ar brosiectau pobl ifanc yn cael ei fesur.  Rhoddwyd gwybod i'r Aelodau, er bod yr ymateb i'r ymgynghoriad ar y gyllideb wedi bod yn siomedig, ystyriwyd yr holl wybodaeth oedd ar gael am effaith y pandemig ar bobl ifanc.  Mewn perthynas â pherfformiad a chanlyniadau, ceisir gwybodaeth gan gyrff allanol yn ogystal â ffynonellau'r Cyngor er mwyn nodi'r mentrau mwyaf effeithiol.

·          

Mewn perthynas â'r Gwasanaethau Plant, gofynnodd yr Aelodau am eglurhad ar yr arbedion a ragwelwyd o wariant allanol.  Rhoddwyd gwybod i'r Aelodau fod disgwyl i'r prif arbedion godi o'r polisïau presennol mewn perthynas â lleoliadau maeth a gwahanol lefelau o ofal ataliol. 

·          

Holodd yr Aelodau am wytnwch y refeniw ar gyfer Rhaglen Ysgolion yr 21ain Ganrif. Rhoddwyd gwybod i'r aelodau bod y Rhaglen Gyfalaf wedi cael ei phrofi am wytnwch.  Mae'r targed cyfalaf o £40 miliwn wedi bod ar waith ers nifer o flynyddoedd ac mae'n cynnwys yr ysgol ac asedau eraill.  Mae'r Cyngor wedi bod yn ddoeth yn ei ragdybiaethau ynghylch pryd y bydd yn cael ei gyflwyno.  Mae dadansoddiad sensitifrwydd ynghylch cyfraddau benthyca wedi'i gynnal.  Yn y rhaglen ysgol bu llithriad sylweddol o ran adnewyddu asedau a'r flaenoriaeth yw mynd i'r afael â hyn. Mewn perthynas â'r Cynllun Trefniadaeth Ysgolion bu sgyrsiau gyda LlC sydd wedi galluogi prynu safle T? Glas.

·          

Gofynnodd yr Aelodau am eglurhad mewn perthynas â'r gyllideb net ar gyfer Gwasanaethau Plant ar gyfer 2022-23 a sut mae'n cymharu â'r flwyddyn flaenorol.  Rhoddwyd gwybod i'r aelodau bod cynnydd sylweddol; £8.4 miliwn.   Cafwyd sgyrsiau rhwng Gwasanaethau Plant a Chyfrifyddiaeth ynghylch cynllunio a darparu gwasanaethau a chyfrifo costau, arbedion tybiedig a buddsoddiadau gofynnol.

·          

Gofynnodd yr Aelodau am eglurhad ar staffio yn y Gwasanaethau Plant.  Rhoddwyd sicrwydd i'r aelodau fod buddsoddiad mewn adnoddau ychwanegol eisoes wedi'i gostio. 

·          

Holodd yr Aelodau pryd y byddai canfyddiadau'r Adolygiad Blaengar i Wasanaethau Ieuenctid ar gael i lywio penderfyniadau ynghylch y ffordd orau o ddefnyddio arian a neilltuwyd o dan y Mecanwaith Cadernid Ariannol, ac a fyddai gwariant ychwanegol untro blynyddol ar Wasanaethau Ieuenctid yn parhau.  Rhoddwyd gwybod i'r Aelodau y byddai'r adolygiad yn newid y ffordd y mae'r Gwasanaethau Ieuenctid yn gweithredu.  Mae gwariant ychwanegol unwaith ac am byth wedi bod dros y ddwy flynedd ddiwethaf oherwydd amgylchiadau heriol y pandemig. 

·          

Holodd yr Aelodau am y goblygiadau ar waith y Cyngor gyda darparwyr cartrefi plant a lleoliadau y tu allan i'r sir o ymrwymiad LlC i roi diwedd ar elw yn y sector gofal plant.  Rhoddwyd gwybod i'r Aelodau bod ystod eang o ddarpariaeth wedi ei hagor dros y flwyddyn ddiwethaf.  Roedd mwy o bwyslais gan Lywodraeth Cymru ar ddarparu adnoddau ar gyfer darpariaeth gofal plant. Roedd sylwadau wedi'u gwneud i Lywodraeth Cymru gan benaethiaid y Gwasanaethau Plant ledled Cymru yn nodi, er bod cytundeb mewn egwyddor gyda'r polisi, ei bod yn bwysig ei fod yn raddol i osgoi diffyg yn y ddarpariaeth.  Mae ymchwil yn cael ei wneud i bennu model cynaliadwy ar gyfer Caerdydd.  Sefydlwyd cyfarfodydd gyda darparwyr i archwilio modelau amrywiol a rhoi sicrwydd i ddarparwyr am awydd parhaus y Cyngor i weithio gyda nhw.  Y nod yw gweithio tuag at wella canlyniadau i blant.  Mae gan fentrau yn y sectorau preifat a dielw y profiad i gynorthwyo'r Cyngor i sefydlu ei gartrefi gofal ei hun.  Bydd angen rhaglen hyfforddiant genedlaethol i fynd i'r afael â phrinder staff a chystadleuaeth ar gyfer staff rhwng awdurdodau lleol.

·          

Rhoddwyd gwybod i'r Aelodau fod y Cyngor yn dibynnu'n fawr ar y sector annibynnol am faethu ac o ganlyniad nid yw'n bosibl symud i fodel mewnol yn unig mewn cyfnod byr heb gynnydd sylweddol mewn cyllid. Roedd pryderon wedi eu mynegi yn y cyfryngau am y diffyg cyllid i gadw plant yn y teulu.  Mae'n bwysig canolbwyntio ar anghenion teuluoedd â phlant ag anableddau.

·          

Holodd yr Aelodau am y risg na ellir cyflawni arbedion effeithlonrwydd sy'n gysylltiedig â'r Canolfannau Adolygu.  Atgoffwyd yr Aelodau bod rôl y Canolfannau Adolygu yn cael ei ehangu i gwmpasu pob plentyn ar gynlluniau gofal gyda'r nod o ddarparu'r lefel briodol o gymorth cyn gynted â phosibl. Mae risgiau yn gysylltiedig ag argaeledd cymorth a phrinder staffio.

·          

Holodd yr aelodau am y risgiau sy'n gysylltiedig â chyllid lleoli priodol a newid y cydbwysedd gofal.  Rhoddwyd gwybod i'r Aelodau fod y farchnad wedi dod yn fwy heriol yn ystod yr wythnosau diwethaf a bu'n rhaid gosod plant ymhellach ymaith.  Mae'r Cyngor yn parhau i fonitro'r farchnad yn wythnosol. 

·          

Holodd yr Aelodau nifer y lleoedd ychwanegol ar gyfer plant a gyflwynwyd yn y flwyddyn bresennol a'r cynlluniau ar gyfer y flwyddyn nesaf.  Dywedodd swyddogion fod Oakway yn darparu dau le brys i blant sy'n aros am eu hasesiad 12 wythnos.  Mae'r Cyngor yn defnyddio ei adnoddau cyfalaf i ddarparu llety brys a seibiant tymor byr ychwanegol.  Yn ogystal, mae'r Cyngor yn mabwysiadu Model Gogledd Swydd Efrog i ddatblygu llety preswyl ‘Ar Ffiniau Gofal’ a model ‘Prif Ganolfan a Lloerennau’ i ddarparu cymorth cofleidiol amlasiantaeth i blant sy'n symud ymlaen o ofal.  Bu trafodaethau hefyd gyda dau ddarparwr cenedlaethol i sicrhau mynediad at welyau pellach.

·          

Roedd yr Aelodau'n falch o nodi recriwtio staff yn llwyddiannus ond yn gofyn am ragor o wybodaeth am gadw staff.  Cymeradwyodd swyddogion waith staff oedd yn ymwneud â recriwtio.  Rhoddwyd gwybod i'r aelodau fod pethau wedi bod yn gadarnhaol yn gyffredinol o ran cadw staff; gwnaed pob ymdrech i annog aelodau o staff i aros yn eu swydd, ond yn naturiol roedd rhywfaint o fynd a dod.  Roedd staff preswyl bellach wedi'u cynnwys mewn recriwtio a chadw ac roedd mwy o bobl wedi dod ymlaen i weithio mewn cartrefi plant.

·          

Gofynnodd yr Aelodau am y wybodaeth ddiweddaraf am y mesur newydd ar gyfer Grant Datblygu Disgyblion.  Cafodd yr aelodau wybod nad oedd unrhyw wybodaeth bellach gan LlC.  Mae Aelodau'r Cabinet wedi codi'r mater gyda Gweinidogion.  Er bod cefnogaeth i’r egwyddor, mae'n hanfodol bod adnoddau ychwanegol yn cael eu darparu.

·          

Trafododd yr aelodau a oedd y Cyngor yn ddigon beiddgar wrth gynllunio ar gyfer lleoedd ADY ychwanegol.  Dywedodd swyddogion fod y Cyngor yn gweithio tuag at y wybodaeth a gynhwysir yn y data sydd ar gael.  Rhagwelir twf yn y dyfodol, a bydd y Cyngor yn ymateb yn briodol.  Rhagwelir y bydd sefydlu darpariaeth bellach yn cael ei chyfyngu gan nodweddion ffisegol safleoedd.

·          

Canmolodd yr Aelodau y Gyfarwyddiaeth ar adroddiad cadarnhaol haeddiannol gan Estyn.  Cyfeiriodd yr Aelodau at argymhelliad Estyn am gymorth cwnsela ychwanegol a holwyd am yr adnoddau sydd eu hangen i fodloni'r cymorth ychwanegol hwnnw, ac a oedd y cymorth hwnnw'n gynaliadwy. Dywedodd swyddogion fod ychwanegiad yn cael ei gynnwys yn y gwasanaeth.  Bydd y Cyngor yn ymateb i'r argymhelliad maes o law.

·          

Gofynnodd yr Aelodau am eglurhad ynghylch pryd y byddai canlyniad yr adolygiad blaengar o wasanaethau ieuenctid ar gael a fydd yn llywio defnyddio adnoddau ychwanegol.  Dywedodd swyddogion y byddai'r adolygiad yn dechrau ar 7 Mawrth 2022; byddai'r cam cyntaf yn canolbwyntio ar ddefnyddio adnoddau ychwanegol a dderbynnir yn setliad y Gyllideb a bydd yn cael ei gynnal yn ystod pythefnos cyntaf mis Mawrth.

·          

Holodd yr Aelodau a oedd y gwerthusiad o Gwên o Haf ar gael a sut y disgwyliwyd i'r rhaglen gael ei datblygu yn dilyn y gwerthusiad hwnnw. Dywedodd swyddogion y byddai'r gwerthusiad yn cael ei anfon ymlaen i'r Pwyllgor unwaith y bydd ar gael.  Bydd y gwerthusiad yn bwydo i mewn i weithgareddau'r haf sydd i ddod.  Mae'n annhebygol y bydd cyllid cyfatebol gan Lywodraeth Cymru eleni a bydd y gweithgareddau felly'n cael eu targedu at helpu’r plant a'r bobl ifanc mwyaf agored i niwed yn y ddinas.

·          

Gofynnodd yr Aelodau am eglurhad ar gyfran gyllidebol y Gwasanaethau Plant ac Anghenion Addysgol Arbennig y tu allan i leoliadau sirol. Dywedodd swyddogion nad oedd yr wybodaeth ar gael ond lle cafodd plentyn ei leoli y tu allan i'r sir a'i fod â Datganiad o AAA y byddai'r gost o ddiwallu'r anghenion hynny yn cael ei dalu gan yr awdurdod lle y mae’r cymorth yn digwydd.