Eitem Agenda

I gael diweddariad ar y cynllun

Croesawodd y Cadeirydd y Cynghorydd Sarah Merry (Dirprwy Arweinydd ac Aelod Cabinet dros Addysg, Cyflogaeth a Sgiliau), Melanie Godfrey (Cyfarwyddwr Addysg a Dysgu Gydol Oes), Richard Portas (Cyfarwyddwr Rhaglen, Cynllunio Trefniadaeth Ysgolion (CTY)), a Michele Duddrige-Friedl (Rheolwr Gweithredol, Cynllunio a Darpariaeth) i'r cyfarfod.

Gwahoddwyd y Cynghorydd Merry i wneud datganiad, pan gyfeiriodd yr Aelodau at y cyflwyniad a gawsant yn y cyfarfod blaenorol.

Gofynnwyd i’r Aelodau wneud sylwadau neu ofyn cwestiynau am y wybodaeth a roddwyd. Mae’r trafodaethau hynny wedi eu crynhoi isod:

·         Gofynnodd yr Aelodau am wybodaeth ynghylch a fu trafodaethau gyda Llywodraeth Cymru a phartneriaid eraill ynghylch sut y gellid cynyddu argaeledd staff sy'n siarad Cymraeg.  Dywedwyd wrth yr Aelodau y bu sgyrsiau gyda Llywodraeth Cymru a Chonsortiwm Canolbarth y De ar y pwnc hwn.  Bydd angen gwneud gwaith hefyd gyda darparwyr hyfforddiant i wneud newidiadau a gwelliannau sylweddol.  Dywedwyd wrth yr Aelodau ymhellach y bydd Llywodraeth Cymru yn cyflwyno strategaeth gweithlu i gynyddu nifer y staff sy'n siarad Cymraeg yn rhugl mewn ysgolion a staff cyfrwng Cymraeg i addysgu'r Gymraeg mewn ysgolion cyfrwng Saesneg.  Mae angen gweithio i gael dealltwriaeth gadarn o'r sefyllfa yn yr ardal leol a'r rhesymau dros staff rhugl sy'n siarad Cymraeg nad ydynt yn teimlo'n hyderus i addysgu yn Gymraeg.  Mae'r Cyngor wedi cael trafodaethau gydag un o'r undebau athrawon a oedd yn gadarnhaol am y profiad y gallent ei rannu. 

·         Holodd yr Aelodau a fu ymgysylltu ag addysg uwch i fynd i'r afael â mater myfyrwyr nad oedd yn defnyddio'r Gymraeg yn eu cyrsiau prifysgol.  Dywedwyd wrth yr Aelodau fod Met Caerdydd yn bartner pwysig o ran eu rhaglen hyfforddi athrawon.  Dywedwyd wrth yr Aelodau ymhellach fod aelodaeth Bwrdd CSCA wedi cynyddu er mwyn gwella cyfranogiad y sector addysg uwch. Yn ogystal, mae ffyrdd eraill o gefnogi athrawon sy'n siarad Cymraeg.  Gall cynorthwywyr addysgu symud ymlaen drwy'r cynllun graddedigion.  Mae uwchsgilio'r gweithlu presennol yn bwysig.  Mae hefyd angen ystyried y gweithlu ehangach.  Efallai na fydd rhai athrawon a oedd yn agored i addysg cyfrwng Cymraeg yng Nghymru mwyach ac roedd yn bwysig ystyried sut i'w hannog i ddod i Gaerdydd. 

·         Holodd yr Aelodau ynghylch pa drafodaethau a gynhaliwyd yngl?n â'r posibilrwydd y gallai fod gwarged o 24% mewn mannau cyfrwng Saesneg.  Dywedwyd wrth yr Aelodau y byddai angen rhoi cynlluniau hirdymor ar waith wrth i'r sefyllfa ddatblygu.  Bydd yn her dros gyfnod o 10 mlynedd i gyrraedd y targedau a nodir. 

·         Gofynnodd yr Aelodau am wybodaeth am y strategaethau sy'n gysylltiedig â phwyntiau pontio, er enghraifft o'r feithrinfa i'r dderbynfa.  Dywedwyd wrth yr Aelodau fod y Cyngor wedi symud o ymateb i'r galw i ysgogi'r galw fel rhan o'i strategaeth i annog addysg cyfrwng Cymraeg.  Mae amrywiaeth o wybodaeth glir yn hanfodol fel y gall pobl wneud dewisiadau gwybodus.  Mae angen i rieni allu gweld y daith o'r feithrinfa drwy addysg gynradd i addysg uwchradd.  Lle mae rhieni wedi dewis rhoi eu plant drwy addysg cyfrwng Cymraeg ar ba bwynt bynnag y mae angen sicrwydd ynghylch lefel y cymorth o fewn yr ysgol a mecanweithiau cymorth ehangach o amgylch yr ysgol i gefnogi caffael iaith yn ffurfiol ac yn anffurfiol. 

·         Gofynnodd yr Aelodau am wybodaeth ynghylch a oedd patrymau defnyddio yn gyson ar draws y ddinas.  Dywedwyd wrth yr Aelodau fod rhai meysydd lle mae llawer mwy o alw drwy gyfrwng y Gymraeg ac ardaloedd a chymunedau eraill sydd â llai o ddefnydd.  Mae angen ystyriaeth fanwl a gweithgarwch ymgysylltu i ddeall pam nad yw'r cymunedau hynny sy'n ystyried addysg cyfrwng Cymraeg yn briodol ar eu cyfer. 

·         Gofynnodd yr Aelodau am wybodaeth am gymorth rhieni mewn perthynas â dysgu Cymraeg. Dywedwyd wrth yr Aelodau bod lefel benodol o ddosbarthiadau'n cael eu cynnig ar hyn o bryd.  Yn ogystal â gwersi Cymraeg i deuluoedd, mae pobl yn gallu cael mynediad at ddysgu Cymraeg drwy gyflogaeth.  Byddai'r Cyngor, ar y cyd ag addysg bellach a phartneriaid eraill, am ehangu'r cyfleoedd sydd ar gael.

·         Trafododd yr Aelodau bwysigrwydd lledaenu argaeledd addysg cyfrwng Cymraeg ar draws y ddinas.  Roedd yr Aelodau'n pryderu bod cyfle wedi'i golli wrth adeiladu ysgolion newydd mewn cymunedau newydd i fynd y tu hwnt i'r targed o 50%.  Dywedwyd wrth yr Aelodau mai'r egwyddor a amlinellwyd oedd o leiaf 50%.  Mewn perthynas â'r CDLl gellid ystyried amrywiaeth o opsiynau, gan gynnwys ffrwd ddeuol gyfrwng Cymraeg i gyd. Nid yw darpariaeth uwch wedi'i hatal.  Y targed ar draws Caerdydd yw 40% sy'n darged cenedlaethol.  Byddai'r Cyngor yn edrych ar y galw gan gymunedau.  Y cynllun presennol yw'r cynllun 10 mlynedd cyntaf ar y ffordd tuag at gyrraedd targed 2050.  Byddai'r Cyngor yn disgwyl i sefydlu ysgolion Plasd?r sydd â darpariaeth iaith ddeuol gael effaith o ran yr hyn y mae teuluoedd ei eisiau a symud y gymuned ar hyd y continwwm dwyieithog mewn ffordd nad oeddent wedi'i rhagweld.  Disgwylir i ddatblygiad y model herio canfyddiadau am yr hyn y gall addysg cyfrwng Saesneg ei gynnig, ynghyd â newidiadau i'r cwricwlwm cenedlaethol. 

·         Ailadroddodd yr Aelodau eu pryder y gallai fod yn haws sicrhau bod addysg cyfrwng Cymraeg ar gael yn ehangach mewn ysgolion newydd mewn cymunedau newydd.  Dywedwyd wrth yr Aelodau y byddai cynlluniau ysgolion yn cael eu cyflwyno dros amser.  Er mai'r bwriad yw annog pobl i fanteisio ar addysg cyfrwng Cymraeg, ni fyddai'n bosibl adeiladu ysgolion cyfrwng Cymraeg yn unig os nad oes lefel y galw o fewn cymunedau.  Mae hefyd yn bwysig peidio â thandorri ysgolion cyfrwng Cymraeg presennol.  Mae'r targed o 50% o leiaf yn rhoi rhywfaint o hyblygrwydd.

PENDERFYNWYD:

Bod y Cadeirydd yn ysgrifennu ar ran y Pwyllgor at yr Aelod Cabinet er mwyn cyfleu eu sylwadau a’u harsylwadau yn ystod y drafodaeth ar y ffordd ymlaen.