Eitem Agenda

·          

Trafododd yr Aelodau gynaliadwyedd ehangu Ysgol Uwchradd Cathays, y goblygiadau teithio a'r cynnydd posibl yn y galw am Addysg Cyfrwng Cymraeg uwchradd.     Dywedwyd wrth yr Aelodau bod adolygiad wedi'i gynnal; mae achos clir y bydd yr ysgol yn cael ei chynyddu i'r maint cywir.   Cathays yw'r falf bwysedd ar gyfer y ddinas ac mae'n rhoi hyblygrwydd.  Gweithio gyda datblygwyr i'r gogledd a'r gorllewin o'r ddinas a disgwylir i hynny gefnogi'r achos dros yr ysgol.   Bydd galw sylweddol.  Mae teithio i mewn i'r ddinas yn un opsiwn llwybr. Mae angen ysgol yn y lleoliad hwnnw, mae'n darparu ar gyfer y dyfodol yn y tymor byr a'r tymor hir.

O ran teithio, mae Teithio Llesol yn hollbwysig; bydd gostyngiad yn y teithio i Barc y Mynydd Bychan – bydd y cyfleusterau chwaraeon ar y safle ac yn lleol.  Bydd yn rhaid ystyried dalgylchoedd maes o law, ond mae angen bod darpariaeth ar waith. 

Bydd cynllun strategol addysg Gymraeg yn cael ei gyflwyno'r flwyddyn nesaf.   Mae pwysau cynyddol ac mae cynlluniau ar waith ar gyfer darpariaeth dros dro lle bo angen ar hyn o bryd. 

·          

Gofynnodd yr Aelodau am eglurhad ynghylch yr hyn nad yw'r amlen ar gyfer y model MIM yn ei gwmpasu, mae wedi'i chyfyngu i'r ystâd ysgolion ei hun, ond bydd y prosiect yn effeithio ar y llwybr beicio.   Dywedwyd wrth yr Aelodau nad yw'r trac beicio yn cael ei ariannu, caiff ei ystyried fel rhan o'r rhaglen gyffredinol.   Dim ond rhai elfennau y mae MIM yn eu cwmpasu ac mae'r elfennau eraill yn cael eu hariannu fel unrhyw brosiect arall.   Bydd cyllidebau'n newid wrth i amser fynd yn ei blaen, er enghraifft Fitzalan a bydd angen ei ddiweddaru.  Bydd unrhyw gostau arweiniol yn cael eu talu o'r rhaglen gyfalaf, gan gynnwys y trac beicio a fydd yn y Pentref Chwaraeon Rhyngwladol, ni fydd yn peryglu unrhyw brosiectau Band B eraill.  

Aeth yr Aelodau ymlaen i fynegi pryder am y llwybr beicio sy'n cael ei symud o gofio ei leoliad presennol; a oes sicrwydd o fuddsoddiad; a fydd yn debyg am debyg, h.y. trac awyr agored; ac a oes ymrwymiad y bydd ar waith cyn colli'r cyfleuster presennol.   Dywedwyd wrth yr Aelodau bod adleoli'r llwybr beicio yn cael ei ystyried yn gyfle cyffrous; bydd Papur Cabinet yn mynd yn ei flaen yn y flwyddyn newydd mewn perthynas â'r Pentref Chwaraeon Rhyngwladol.   Mae ardal wedi'i neilltuo ar gyfer y trac.   Y fantais fydd y bydd yn cysylltu â'r chwaraeon eraill yn yr ardal.   Mae'r ymrwymiad lleiaf yn debyg am debyg, ond bydd budd ychwanegol hefyd.   Nodwyd y bydd y trac yn ei le cyn yr ysgol.

·          

Gofynnodd yr Aelodau am gynlluniau amlinellol ar gyfer y safle, ond fe'u cynghorwyd nad oes unrhyw ddyluniadau hyd yma; mae o hyd yn y cyfnod o edrych ar ddiwydrwydd dyladwy.  

·          

Gofynnodd yr Aelodau pam fod Ysgol Uwchradd Cathays yn cael blaenoriaeth yn hytrach nag ysgolion eraill lle mae'r galw am leoedd yn uchel.   Esboniwyd bod nifer o ystyriaethau; cyflwr yr adeiladau; dalgylchoedd; a'r galw.   Mewn rhaglen o'r raddfa hon mae'n rhaid blaenoriaethu adnoddau.   Nid Cathays yw'r ysgol nesaf, mae cynllun enfawr yn ardal y Tyllgoed ar hyn o bryd.  Blaenoriaethwyd ysgolion eraill cyn Cathays.

Gofynnodd yr Aelodau am fanylion amodau ysgolion yn unol â'r amcanestyniadau er mwyn galluogi'r Pwyllgor i ystyried y rhesymau dros wneud Cathays yn brosiect blaenoriaeth dros ysgolion eraill.   Dywedwyd wrth yr Aelodau y cynhaliwyd ymarfer blaenoriaethu mawr ar ddechrau'r prosiect Band B.   Nid oedd y broses honno'n ymwneud â chyflwr yn unig, ac roedd hefyd yn cynnwys digonolrwydd lleoedd a meini prawf allweddol eraill.   Ystyriwyd ysgolion eraill bryd hynny, a gwnaed y penderfyniad i symud ymlaen gyda'r rhaglen bresennol.   Efallai y bydd angen mynd i'r afael ag ystyriaethau pellach yn y dyfodol.  

·          

Mynegodd yr Aelodau bryder am ddigonolrwydd a chynaliadwyedd darpariaeth y Ganolfan Adnoddau Arbennig ac ADY.  Bydd cynnydd o 16 lle i 50.  O gofio pa mor gyflym y mae diagnosisau'n cael eu gwneud, a yw’r cynnydd yn ddigonol ac yn gynaliadwy.   Nododd yr Aelodau fod asesiad manwl yn mynd rhagddo ar hyn o bryd i ystyried y galw a'r angen i sicrhau y gallwn fodelu'r newidiadau sy'n digwydd.   Ar hyn o bryd mae'r gwahanol opsiynau'n cael eu mapio a'r goblygiadau sy'n gysylltiedig â hynny.   Mae Canolfannau Adnoddau Arbennig yn ffordd dda o integreiddio plant i addysg brif ffrwd.  Mae'n rhywbeth y mae'n rhaid adeiladu arno.   Ni ddisgwylir iddo ddiwallu'r holl angen o fewn y Ddinas ond bydd gwaith yn parhau i gyflawni hynny. 

·          

Gofynnodd yr Aelodau am gynlluniau ar gyfer y broses ymgynghori i amlinellu'r amseriadau a hefyd natur yr ymgysylltu â rhanddeiliaid a gynlluniwyd fel rhan o'r broses honno.   Dywedwyd wrth yr Aelodau y bydd yr ymgynghoriad yn cael ei gyflwyno ym mis Chwefror.   Mae'n broses sydd wedi'i datblygu dros y blynyddoedd.   Mae ymgysylltu ar hyn o bryd yn anos ac mae'r ffordd orau o gyfathrebu ac integreiddio â'r gymuned yn dal i gael ei hystyried.  Dysgwyd gwersi o ymgynghoriad cynllunio Fitzalan, mae'n rhaid eu hystyried.  Mae llu o opsiynau o'r Cyfryngau Cymdeithasol hyd at ddulliau mwy ffurfiol.   Fodd bynnag, mae angen mwy o fanylion cyn y gellir ei gyflwyno.

·          

Cyfeiriodd yr Aelodau at yr awgrym bod arian Adran 106 yn cael ei glustnodi; yr hyn y gallai hynny fod yn ei wneud yn nhermau arian parod; a phryd y byddai ar gael.   Dywedwyd wrth yr Aelodau bod rhai ar gyfer yr ardal, ei bod ar gyfer prosiectau iard chwarae ac nid ar gyfer y prif gynllun.  

·          

Holodd yr Aelodau am y cyfeiriad at uwchraddio cyfleusterau cymunedol ac a fyddai'r cynlluniau'n cael eu dwyn yn ôl i'r Pwyllgor i graffu ymhellach arnynt ac a fyddai'r wybodaeth honno'n cael ei chynnwys yn yr ymgynghoriad.  Nododd yr Aelodau fod y broses trefniadaeth ysgolion yn anodd ar y sail bod yn rhaid cael cynigion ac ymgynghoriad cyn cwblhau unrhyw ddyluniadau.   Bydd y wybodaeth, pan fydd ar gael, yn rhan o'r ymgynghoriad cynllunio.   Mae honno'n broses gadarn.  

·          

Gynyddu nifer y lleoedd yn Ysgol Mynydd Bychan o 0.9 Dosbarth Mynediad (DM) i 1.5 DM o fis Medi 2022. Lleolir y lleoedd i ddechrau yn Ysgol Gynradd Allensbank;

·          

Bydd Ysgol Gynradd Allensbank yn cael ei chydgrynhoi yn 1 DM o fis Medi 2022; a

·          

Chynnydd dros dro i nifer derbyn y flwyddyn dderbyn o 30 i 45 o fis Medi 2021 os oes angen.

·          

Nododd yr Aelodau mai'r cynnig yn y tymor byrrach yw symud rhan o'r ysgol (Ysgol Mynydd Bychan) i safle Ysgol Gynradd Allensbank a gofyn pa mor dros dro bydd y trefniant hwnnw. 

Hysbyswyd yr Aelodau y bydd lleoliad lleoedd ysgol yn Allensbank ond yn cael ei ddefnyddio os oes angen ar gyfer Medi 2021.  Mae'n sicr bod angen edrych ar ateb tymor hir.

·          

Cyfeiriodd yr Aelodau at y gwarged o 29% a ragwelir o ddarpariaeth gynradd cyfrwng Saesneg erbyn 2023 - 2024 ac a fydd angen cynigion mwy effeithiol maes o law ar gyfer darpariaeth cyfrwng Cymraeg a Saesneg.  Dywedwyd wrth yr Aelodau ei bod yn gwbl amlwg bod angen ymgysylltu'n llawn â'r gymuned maes o law yngl?n â beth yw'r cynigion tymor hir.

Mae'r ffigurau poblogaeth yn gostwng ar draws y ddinas, nid yw'n unigryw i eleni ac mae cyfluniad anarferol o ysgolion yn yr ardal honno.   Mae trefniadau rhannu safleoedd yn gymhleth.    Mae'r galw'n cael ei nodi yn unol â pholisi.  

·          

Mynegodd yr Aelodau bryderon am grwpiau blwyddyn oedran cymysg y bydd angen 1.5 DM ar eu cyfer, ac a yw'r cynnydd nid yn unig yn benderfyniad ariannu gan ei bod yn anodd iawn i arweinyddiaeth yr ysgol ei reoli. Roedd pryderon hefyd yngl?n â'r effaith ar arweinyddiaeth a llywodraethu ysgolion rhwng y rhieni a'r ysgol a gefnogir.

Dywedwyd wrth yr Aelodau mai un o'r prif resymau dros gyflwyno'r 0.5 DM oedd yn rhannol i ddiogelu Ysgol Glan Ceubal.  Y syniad yw tyfu'r dalgylch yn hytrach na chymryd o ysgol cyfrwng Cymraeg arall.   Cynhaliwyd ymgynghoriad â'r Pennaeth a Chadeirydd y Llywodraethwyr, nid yn unig gan Ysgol Mynydd Bychan ac Allensbank, ond hefyd ag Ysgol Clan Ceubal mewn perthynas ag unrhyw effaith.  Bydd gwaith pellach yn cael ei wneud.   Bydd angen ymgynghori â'r ddwy ysgol ynghylch pa gr?p blwyddyn y dylid ei symud.   Mae hwn yn fodel sydd wedi'i ddefnyddio o'r blaen i dyfu ysgolion yn enwedig ysgolion Cyfrwng Cymraeg.

Mae cymaint o fantais ar y sail a fydd yn y Cyfnod Sylfaen ac felly nid yw'n critigol o ran oedran.   Bydd yn dibynnu ar y niferoedd sy'n bresennol, ond yn arferol byddai gennych 2 ddosbarth derbyn llai yn rhedeg.   Ym Mlwyddyn 1 a Blwyddyn 2 byddai'n rhaid cael deialog pellach yngl?n â sut mae'r plant yn cael eu trochi a lefel eu dysgu.  Cafwyd sgyrsiau lle cafwyd cadarnhad o'r angen i ysgogi galw a peidio â symud disgyblion o un ysgol i'r llall a thrwy hynny beryglu hyfywedd yr ysgol newydd.