Eitem Agenda

·        

Cyfeiriodd yr Aelodau at ddau fater a godwyd o'r blaen; cadw a recriwtio gweithwyr cymdeithasol a gofalwyr maeth annibynnol yn erbyn sefyllfa gofalwyr maeth awdurdod lleol.  

Roedd yr Aelodau'n falch o weld bod cynnydd wedi bod yn nifer y gofalwyr maeth ac yn gofyn am ragor o wybodaeth ac fe'u cynghorwyd bod llawer o waith yn cael ei wneud ym maes maethu, a bod cynnydd wedi bod yn y ffioedd hefyd, mae nifer fawr o ymgyrch gyhoeddusrwydd a digwyddiadau.   Dylid cael galwadau dilynol o fewn 24 awr.   Erbyn hyn, mae gwell dealltwriaeth o'r hyn sy'n ofynnol a'r broses, mae angen llawer iawn o gefnogaeth ar bob cam.   Dod â gofalwyr maeth yn ôl i'r awdurdod, drwy well dealltwriaeth, gwell cefnogaeth a phecyn gwell gallai arbed cymaint â £ 4.1 m i'r awdurdod – ni fyddai gorwariant.   Rydym am edrych ar fodel yr Alban gyda Llywodraeth Cymru er mwyn cymryd yr elw a gwella'r system.

Trafododd yr Aelodau gartrefi gofal annibynnol, os gallwn ddatrys problemau lleoliadau yng Nghymru yn hytrach na mynd i Fanceinion, Llundain – mae arbedion mawr, ond yn bwysicach fyth mae'r canlyniadau hefyd yn well.  Roedd yr adroddiad y tu allan i'r Sir yn codi rhai materion sy'n cael eu hystyried ar hyn o bryd, ond efallai y dylai'r derminoleg fod yn nes at adref yn hytrach na'r tu allan i'r Sir. 

Cynigiodd y Pwyllgor gymorth i swyddogion ar y materion hyn.   

Cyfeiriodd y Cyfarwyddwr Cynorthwyol at yr heddlu yn Abertawe gan godi pryderon am nifer y cartrefi annibynnol i blant sydd wedi'u sefydlu yno a dod â phlant i mewn ar draws y ffin, mae'n cysylltu â'r llety cost isel yn yr ardaloedd hynny.    Os edrychwch ar y map o Gymru a lle mae'r awdurdodau lletyol ac awdurdodau lleoli, nid yw'n gwneud synnwyr.   Mae angen Cynllun Comisiynu Cymru.  Dylai fod lefel briodol o leoliadau o fewn rhanbarth De Cymru.

·        

Holodd yr Aelodau a ydym yn cymharu ein sefyllfa ag awdurdodau eraill o ran cadw staff gwaith cymdeithasol, a pha arferion gorau y gellir eu gweld yn yr awdurdodau hynny.   Dywedwyd wrth yr aelodau, ar gyfer y profiad newydd, cymwys a hyd at 3 blynedd, bod gan yr awdurdod hwn arfer cadarn iawn, bu ceisiadau gan weithwyr cymdeithasol yn yr Alban oherwydd bod y cynnig o Gymru wedi creu argraff arnyn nhw. Ceir goruchwyliaeth reolaidd, fodd bynnag, nid oes gennym fframwaith sefydlu da ond mae hwnnw'n cael ei adolygu ar hyn o bryd.  Mae dadansoddwr busnes yn gwneud astudiaeth gymharol o delerau ac amodau awdurdodau cyfagos.  Hysbyswyd yr Aelod nad oedd y Cyfarwyddwr Cynorthwyol Dros Dro yn ymwybodol o unrhyw werth ychwanegol y mae awdurdodau cyfagos yn ei ddarparu, y gallwn ddysgu ohono.  Yr ydym wedi ceisio rhoi hyfforddiant a mentora yn un o'n cynlluniau, sy'n rhywbeth sy'n digwydd yn Lloegr.

·        

Gan gyfeirio at ofalwyr ifanc, gofynnodd yr Aelodau i'r Pwyllgor rannu'r broses o ddatblygu'r polisi hwnnw.   Mae'n ardal yng Nghaerdydd sydd heb ei datblygu'n ddigonol, nid oes gan Gaerdydd ddarpariaeth o fath asesu, ond mae cyllid wedi'i sicrhau ar gyfer hynny.  Mae yna gynllun gofalwyr, ac mae gofalwyr ifanc yn rhan o hynny.   Bwriedir cynnal digwyddiadau i ofalwyr yn ystod y misoedd nesaf a gellir dod â diweddariad i gyfarfod yn y dyfodol.

·        

Cyfeiriodd Aelodau at rai o'r mesurau perfformiad yn y cynllun cyflawni (Blaenoriaeth 2 y Gyfarwyddiaeth Strategol), mae rhai ohonynt yn benodol iawn ac yn cyfeirio at ffigurau a ddarperir am blant sy'n derbyn gofal a'u lleoli gyda rhieni.   Holodd yr Aelodau pam y pennwyd targed canrannol mor isel.    Dywedwyd wrth yr Aelodau bod lleoliadau gyda rhieni, plant yn aros gyda'u rhieni ond eu bod yn destun Gorchymyn Gofal.  Mae'r Farnwriaeth, oherwydd nad oes ganddynt hyder yn y Gwasanaethau Cymdeithasol i ddarparu cefnogaeth i deuluoedd oherwydd materion adnoddau, yn amlach yn gwneud Gorchymyn Gofal fel sefyllfa ddiofyn i sicrhau bod y Gwasanaethau Cymdeithasol yn parhau i gymryd rhan. Mae 149 o achosion yn cael eu dosbarthu fel rhai sy'n derbyn gofal ond yn byw gartref gyda rhieni – dylid ei dorri o 50% mewn gwirionedd.

·        

Holodd yr Aelodau a oedd yn bosibl darparu gwybodaeth i sawl un o blant Addysg Heblaw yn yr Ysgol sy'n derbyn gofal.  Dywedodd y Cyfarwyddwr Cynorthwyol, er nad oedd unrhyw ffigurau ar gael, ei bod yn thema sy'n dod i'r amlwg wrth edrych ar ecsbloetio troseddol a throseddau cyllyll a phryderon sylweddol mewn perthynas ag unrhyw rai o'r achosion ecsbloetio.  Mae yna gr?p gorchwyl a gorffen sy'n cynnwys yr heddlu, ni'r Cyngor yn gorfforaethol a maes iechyd sydd wedi nodi 9 o achosion lle mae llinell amser yn cael ei gwneud, mae llawer ohonynt yn cynnwys troseddau â chyllyll.  Mae bod allan o addysg ffurfiol bob amser yn ffurfio rhan o hyn.

·        

Cyfeiriodd yr Aelodau at y wybodaeth a ddarparwyd mewn perthynas â'r weledigaeth strategol a holodd sut yr ydym yn monitro'r nifer o blant a leolir y tu allan i'r Sir nad ydynt yn derbyn lleoliadau addysg am gyfnod hir, ac mewn perthynas â'r rhai sy'n gadael gofal sydd wedi profi digartrefedd, pa mor hir y maent yn aros mewn llety dros dro heb gymorth.

Dywedwyd wrth yr Aelodau y gellir darparu'r wybodaeth maes o law, ond cafwyd cyfarfodydd gyda'r gwasanaeth tai i edrych ar lwybr i bobl ifanc 16 - 18 oed i ddechrau. Nid yw llawer o'r rhai sy'n gadael gofal yn ymdopi ac maent yn ddigartref.   Bu gr?p gorchwyl a gorffen yn adolygu hynny.  Gellir darparu rhagor o wybodaeth mewn cyfarfod diweddarach.

·        

Bu'r Aelodau'n trafod yr adroddiadau wythnosol sy'n cael eu cynnal gan y staff ac er ei fod yn helpu i gydbwyso'r llwythi gwaith, nid yw bob amser yn helpu gyda straen a'r angen i'r staff wneud mwy.   Dywedwyd wrth yr Aelodau bod y staff yn pryderu rhywfaint, ond nid ydynt bob amser yn hoffi targedau ond mae'n newid diwylliannol.

O ran mesur deilliannau personol mae gwaith i'w wneud, ond mae mwy o Weithwyr Cymdeithasol yn prynu mewn i hynny.  Bydd rheolwyr da yn ymwybodol o anghenion eu staff, ac mae angen treulio amser gyda nhw.   Ni ddylai CDP fod yno dim ond er mwyn ei wneud.

·        

Dywedwyd wrth yr Aelodau y bydd gwybodaeth am nifer yr ysgolion sy'n gallu cynorthwyo disgyblion â nam ar y synhwyrau sy'n eu galluogi i fynychu ysgol o'u dewis, yn cael ei darparu maes o law.  Fodd bynnag, nodwyd bod nifer o'r ysgolion uwchradd yn darparu cymorth da iawn, er enghraifft y gwaith a wneir gyda phlant sy'n derbyn gofal yn Ysgol Uwchradd Teilo Sant yr Eglwys yng Nghymru.

Gofynnodd yr Aelodau am eglurhad ar y dull newydd o ymdrin â lles 'yn seiliedig ar le' ac fe'u cynghorwyd ei fod mewn babandod, ac felly nid oes llawer o wybodaeth am ganlyniadau penodol.  Rydym wedi ymgymryd ag ailstrwythuro ac yn mynd yn ôl i weithio ar sail ardal lle byddwn yn cysylltu mewn ysgolion, y canolfannau iechyd a'r canolfannau tai.   Mae'n debyg bod yr ardaloedd daearyddol y byddwn yn mynd â hwy yn ôl i'r dwyrain a'r gorllewin ac ardal fach yn y canol.

Bydd yn ymwneud â datblygu cymunedol wrth edrych ar atal tlodi, cynhwysiant cymdeithasol.   Bydd angen cynnal nifer o ddigwyddiadau ymgysylltu, ac o ran canlyniadau rydym am weld gwelliannau mewn addysg, iechyd ac i waith.

Holodd yr Aelodau a fyddai hyn hefyd yn cynnwys materion yn ymwneud â hunan-niwed ac iechyd meddwl, ac fe'u cynghorwyd ei fod yn rhan o gais cronfa gofal canolraddol sydd wedi'i hagor i Wasanaethau Plant am y tro cyntaf yn ymwneud â chymorth therapiwtig a chysylltu gwasanaethau hynny, ar gyfer pobl ifanc a rhieni hefyd.