Eitem Agenda

Dinas sy’n Dda i Blant Caerdydd – Strategaeth Ddrafft

Cyfarfod Pwyllgor Craffu Plant a Phobl Ifanc, Dydd Mawrth, 13eg Tachwedd, 2018 4.30 pm (Item 41.)

Ystyried yr adroddiad ar gynnydd y gwaith o ddatblygu rhaglen i wneud Caerdydd yn Ddinas sy’n Dda i Blant trwy weithio gydag Unicef, ynghyd ag yn unol â’r strategaeth ddrafft wedi’i datblygu gan Fwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus Caerdydd, cyn ei chymeradwyo.

Cofnodion:

Estynnodd y Cadeirydd groeso i’r Cynghorydd Sarah Merry (Dirprwy Arweinydd a’r Aelod Cabinet dros Addysg, Cyflogaeth a Sgiliau), Nick Batchelar (Cyfarwyddwr, Addysg a Dysgu Gydol Oes), Lee Patterson (Swyddog Addysg Gymunedol) a Marianne Mannelo (Cyfarwyddwr Polisi, Chwarae Cymru) i’r cyfarfod.

Gwahoddwyd y Cynghorydd Merry gan y Cadeirydd i wneud datganiad lle nododd fod y rheswm dros ystyried strategaeth o’r fath yn ymwneud i raddau helaeth â’r mesurau cyni a’r toriadau mewn cyllid a’i bod yn hanfodol ystyried a diogelu anghenion y plant mwyaf diamddiffyn ac y caiff gwasanaethau eu dylunio i fod yn addas ar eu cyfer. Rhaid ymgynghori â phlant am yr hyn sy’n cael ei gynnig.

Amlinellodd y Cyfarwyddwr bwysigrwydd y rhaglen a phwysigrwydd gwaith partneriaeth cryf. Ymrwymodd y Cabinet i’r rhaglen Dinas sy’n Dda i Blant ym mis Mawrth 2017. Er y cafwyd cynnydd sylweddol o ran cyfranogaeth a phartneriaethau, prin yw’r ffocws ar yr hyn y bydd y rhaglen hon yn ei wneud; mae’n bwysig dangos ein bod wedi gwneud gwahaniaeth i berson ifanc yng Nghaerdydd. Mae’r ffocws hwnnw bellach wedi ffurfio sail i strategaeth. Yn y cyflwyniad Gweithio tuag at Ddinas sy'n Dda i Blant, amlinellwyd datblygiad y rhaglen; cyflwyno’r rhaglen hyd yma; y weledigaeth (mae Caerdydd yn ‘lle gwych i gael eich magu’) ar gyfer Caerdydd sy’n Dda i Blant; a’r 5 nod a’r 17 ymrwymiad, sef:

Nod 1 – Mae pob plentyn a pherson ifanc yn cael ei werthfawrogi, ei barchu a’i drin yn deg;

Nod 2 – Mae pob plentyn a pherson ifanc yn cael cyfle i’w farn, ei anghenion a’i flaenoriaethau gael eu clywed a’u hystyried;

Nod 3 – Mae pob plentyn a pherson ifanc yn cael ei fagu mewn cartref diogel a chefnogol;

Nod 4 – Mae pob plentyn a pherson ifanc yn cael mynediad i addysg o safon sy’n hyrwyddo ei hawliau ac yn ei helpu i ddatblygu ei sgiliau a’i ddoniau’n llawn;

Nod 5 – Mae gan blant iechyd corfforol, meddyliol ac emosiynol da ac maen nhw’n gwybod sut i gadw’n iach.

Rhoddodd Marianne Mannelo (Cyfarwyddwr Polisi, Chwarae Cymru) wybodaeth i’r Aelodau am y Cynllun Peilot Cau Ffyrdd i Chwarae ar y Stryd sydd ar waith o hyd, gan nodi bod sefydliad sy’n cefnogi chwarae ar y stryd – o’r enw Playing Out - wedi cysylltu â nhw. O ganlyniad sefydlwyd cynllun peilot mewn sawl cymuned ym mis Awst 2017 a barodd am 5 mis i ddechrau. Fe’u cynhaliwyd mewn cymdogaethau lle gellid defnyddio ffyrdd trydyddol a ffyrdd heb draffig bysiau. Cafodd y ffyrdd eu cau am ychydig oriau bob mis. Roedd y canlyniadau’n gadarnhaol gyda phlant yn chwarae y tu allan ac yn teimlo’n fwy diogel a rhieni’n dod i adnabod eu cymdogion. Nid symud y plant rhag perygl yw’r bwriad ond cefnogi rheini i reoli’r asesiad risg. Gall y model fod yn ymyriad cost niwtral yn y ddinas, er y defnyddiwyd peth cyllid er mwyn darparu siacedi llachar i stiwardiaid.

Nododd Aelodau y cynhelir lansiad y Strategaeth Dinas sy’n Dda i Blant yn Neuadd y Ddinas ddydd Mawrth 20 Tachwedd 2018.

Gwahoddwyd Aelodau i roi sylwadau, gofyn am eglurhad pellach neu holi cwestiynau ynghylch yr adroddiad. Mae’r trafodaethau hynny wedi eu crynhoi isod:

	Nododd Aelodau fod ffyrdd yn cael eu cau bob mis yn answyddogol yn ward yr Eglwys Newydd a Thongwynlais; y gobaith oedd y gallai hyn ddod yn drefniant swyddogol. Awgrymodd Aelodau fod chwaraeon a cherddoriaeth yn ddulliau eraill y gellid eu defnyddio i annog plant, yn benodol wrth ystyried nifer mawr y grwpiau chwaraeon sydd ar gael. Rhoddwyd gwybod i’r Aelodau bod strategaeth gerddoriaeth i’r ddinas yn cael ei hystyried. Rhoddwyd gwybod i’r Aelodau am yr anawsterau wrth gael yr awdurdod perthnasol i gau strydoedd at ddiben chwarae; mae ceisiadau i estyn y cynllun peilot wedi cael eu gwrthod, yn benodol oherwydd y broses ddeddfwriaethol y mae angen ymgymryd â hi. Mae angen yr un broses i gau ffordd am 2 awr neu i gau ffyrdd am wythnos er mwyn ffilmio Doctor Who. Nid yw’r costau’n gymesur.
	Nododd Aelodau fod plant wedi dweud bod Caerdydd yn teimlo fel dinas ddiogel. Nid amlygwyd camddefnyddio alcohol ac ymddygiad gwrthgymdeithasol ymhlith y pryderon mwyaf difrifol sydd gan blant. Mae Unicef o’r farn nad oes modd datrys holl broblemau’r ddinas; fodd bynnag, mae’n rhaid gwrando ar bobl ifanc.
	Gofynnodd Aelodau am eglurhad pam nad oedd y geiriau ‘deiet’ a ‘gordewdra’ yn codi; mae’r strategaeth yn defnyddio’r geiriau ‘lles’ ac ‘iechyd meddwl’. Nododd y Cyfarwyddwr fod y Cyngor yn gweithio’n agos gyda’r Bwrdd Iechyd i helpu i lunio polisïau. Roeddent yn awyddus ei bod yn brif flaenoriaeth i beidio â defnyddio ‘gordewdra’. Mae lles yn cynnwys bwyd, bwyta’n iach a deiet. Wrth gwrs, dyheadau yw’r rhain ond nid ydynt wedi cael eu nodi’n benodol yn y camau gweithredu. Gall yr Aelodau weld y cynllun gweithredu drafft cynnar. Nododd Aelodau fod y Cyfarwyddwr yn gadeirydd gr?p y strategaeth; mae gr?p gweithredol ehangach hefyd a Bwrdd Cynghori Pobl Ifanc. Wrth gydnabod bod ysgolion ar flaen y gad o ran bwyd ysgol iach, nododd Aelodau y dylid gwneud ymrwymiad dinas gyfan i leihau amlygrwydd bwyd jync.
	Gofynnodd Aelodau a ddylid cyflwyno’r adroddiad blynyddol i’r Cyngor yn ogystal â’r Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus. Atebodd yr Aelod Cabinet fod problem o ran fformat ac mai menter bartneriaeth ydyw yn hytrach na menter y Cyngor ond, mewn egwyddor, byddai’n syniad da ei rannu. Gofynnodd Aelodau iddo gael ei rannu â’r pwyllgor hwn os nad oes modd ei rannu â’r Cyngor.
	Nododd Aelodau mai’r ail nod oedd i bob plentyn a pherson ifanc gael y cyfle i’w farn, ei anghenion a’i flaenoriaethau gael eu clywed a’u hystyried, ond holwyd ynghylch sut mae hyn yn cyd-fynd â threfniadau llywodraethu. Rhoddwyd gwybod i’r Aelodau bod rhaid ystyried newid y llywodraethu ac, er bod y bwrdd cynghori’n helpu, mae angen i ragor o blant a phobl ifanc ddal y Cyngor i gyfrif. Rhaid ystyried sut gellir cynnwys y sector preifat. Mae angen canolbwyntio hefyd ar bobl ifanc sy’n agored i niwed a’r hyn mae pobl ifanc mewn gofal yn ei ddweud. Er enghraifft, nid ydynt yn gallu cael lifft gyda’u mam neu eu tad sy’n gallu eu rhwystro rhag symud o le i le yng Nghaerdydd, felly cynhelir trafodaethau â Bws Caerdydd yngl?n â hyn.
	Nododd Aelodau fod y digwyddiad ar 20 Tachwedd yn ddathliad o hawliau plant ac nid yw’n ymarfer ymgynghori, er iddynt gredu ei bod yn bwysig bod angen i blant a phobl ifanc wybod ei bwrpas.
	Trafododd yr Aelodau reidrwydd cynnwys y sector preifat gan nodi bod angen hyrwyddo’r rhaglen y tu hwnt i’r Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus.
	Holodd Aelodau ynghylch yr ymrwymiad â staff rheng flaen, neu elusennau sydd â rhaglenni ar hyn o bryd gan weithio o ddydd i ddydd yn gwrando ar anghenion plant, a rhoddwyd gwybod iddynt yr ystyrir darparu llwyfan a fforwm ar gyfer rhannu syniadau. Mae’n rhan o’r cynllun cyflawni.
	Bu’r Aelodau’n trafod budd rhannu arfer gorau, o gofio nifer y cynghorau yn y DU sydd ar y daith hon. Nodwyd bod y cydlynwyr yn cael eu dwyn ynghyd gan Unicef yn rheolaidd; Caerdydd yw’r ddinas gyntaf i lunio darn o waith. Gellir rhannu gwybodaeth hefyd trwy borth sy’n gronfa wybodaeth.
	Holodd Aelodau ynghylch ariannu’r strategaeth a rhoddwyd gwybod iddynt mai cyfanswm y gost oedd £80k, gan gynnwys holl gostau staff, gweithredu ac ati, sy’n cynnwys £25k i Unicef.
	Bu’r Aelodau’n trafod yr angen i sicrhau bod y Pwyllgor ac Aelodau eraill yn cyflawni’r holl hyfforddiant mae Unicef yn ei gynnig. Mae’n bwysig bod wir ddealltwriaeth o ystyr hawliau plant. Diolchodd y Pwyllgor i Lee Patterson am ei waith caled gan ofyn iddo roi adroddiadau rheolaidd am gynnydd o ran gweithredu’r strategaeth.

PENDERFYNWYD:

Y byddai’r Cadeirydd yn ysgrifennu ar ran y Pwyllgor at yr Aelod Cabinet er mwyn cyfleu eu sylwadau a’u harsylwadau yn ystod y drafodaeth ar y ffordd ymlaen.

Dogfennau ategol: